119.เก็บเรื่องมาเล่า : เที่ยว 5 วัน 4 อุทยานแห่งชาติ

ข้อมูลคัดมาจาก นาวิกศาสตร์ ปีที่ 104 เล่มที่ 5 พฤษภาคม 2564

พระอนุสาวรีย์กรมหลวงชุมพรฯ ที่ต้นหูกวาง ณ หาดทรายรี มูลนิธิกรมหลวงชุมพรหาดทรายรี ณ หาดทรายรี สถานที่แห่งนี้ เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ และมีความสำคัญยิ่งในทางประวัติศาสตร์ของ จังหวัดชุมพร ที่มีความผูกพันกับกรมหลวงชุมพรฯ มากที่สุด ดังคำขวัญประจำจังหวัดชุมพร ดังนี้ ประตูภาคใต้ ไหว้เสด็จในกรม ชมไร่กาแฟ แลหาดทรายรี ดีกล้วยเล็บมือ ขึ้นชื่อรังนก เมื่อครั้งนายพลเรือตรี กรมหมื่นชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ ทรงดำรงตำแหน่งรองผู้บัญชาการกรมทหารเรือ และทำการในตำแหน่งเจ้ากรมยุทธศึกษาทหารเรืออีกด้วย ได้ทรงนำนักเรียนนายเรือไปฝึกภาคทะเลยังต่างประเทศ ถึงเมืองปัตตาเวีย เกาะชวา (เมืองจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซียในปัจจุบัน) โดยทรงเป็นผู้บังคับการเรือมกุฎราชกุมาร ด้วยพระองค์เอง มีทหารประจำเรือเป็นคนไทยทั้งสิ้น ผู้ร่วมเดินทางประกอบด้วยนักเรียนนายเรือและนักเรียน นายช่างกล มีนักเรียนนายเรือ บุญมี พันธุมนาวิน (นายพลเรือตรี พระยาหาญกลางสมุทร) นักเรียนนายเรือชั้น ๕ เพียงคนเดียว เป็นหัวหน้ากัปตัน (หัวหน้านักเรียน) นับว่าเป็นการอวดธงครั้งแรกของราชนาวีไทย

​

 

ขาไป ออกเดินทางจากกรุงเทพฯ วันที่ 29 พฤษภาคม พ.ศ.2450 แวะที่อ่าวชุมพรเป็นแห่งแรก เมื่อเรือจอดทอดสมอที่บริเวณอ่าวชุมพรด้านหน้าหาดทรายรี มีเจ้าเมืองชุมพรมาเฝ้าที่เรือ นำเสบียงมาถวายด้วย กรมหมื่นชุมพรฯ ทรงบัญชาการฝึกหัดนักเรียนนายเรือด้วยพระองค์เอง ฝึกการเรือ ฝึกการตีกรรเชียง เพื่อให้ ร่างกายแข็งแรง มีความอดทน ให้รู้จักการปฏิบัติหน้าที่ตั้งแต่พลทหารจนถึงนายทหาร จอดเรืออยู่ที่ชุมพร 3 วัน จึงเดินทางต่อไปยังสิงคโปร์ ที่สิงคโปร์ กรมหมื่นชุมพรฯ ทรงให้ทาสีเรือมกุฎราชกุมารเสียใหม่จากเดิมซึ่งตัวเรือสีขาว เสากระโดง และปล่องสีเหลือง ท้องเรือสีแดง เป็นสีหมอกทั้งลำ เช่นเดียวกับเรือลาดตระเวนของอังกฤษ ทำให้เรือมกุฎราชกุมาร ดูแปลกตา และน่าเกรงขามยิ่งขึ้น จากนั้นจึงได้เดินทางตรงไปยังเมืองปัตตาเวีย เกาะชวา ขากลับ เดินทางกลับตามเส้นทางเดิม จอดเรืออยู่ที่สิงคโปร์ 3 วัน จึงออกเดินทางกลับสู่สยาม และจอดทอดสมออยู่ที่บริเวณอ่าวชุมพร ด้านหน้าหาดทรายรี ข้าราชการและชาวปากน้ำชุมพรเห็นเรือมกุฎราชกุมาร ทาสีหมอกทำให้ตื่นเต้น และประหลาดใจมาก เพราะดูคล้าย ๆ กับเรือรบฝรั่ง นอกจากจะรับสั่งให้ฝึกยุทธวิธีทางเรือ และการฝึกการเรือแล้ว ยังให้นักเรียนนายเรือฝึกทำการประลองยุทธ์ทางบกบริเวณหาดทรายรีอีกด้วย โดยแบ่งออก เป็น 2 ฝ่าย ฝ่ายรุกและฝ่ายรับ ฝ่ายรุกตั้งอยู่ที่อ่าวหินดาษ ฝ่ายรับตั้งอยู่ที่หาดทรายรี เอาต้นหูกวาง1 ที่หาดทรายรี เป็นที่พัก มีเจ้าเมืองพร้อมทั้งข้าราชการและชาวบ้านมาดูกันอย่างมากมาย นักเรียนนายเรือฝึกซ้อมด้วยความว่องไว เข้มแข็ง เป็นที่พอพระทัยของกรมหมื่นชุมพรฯ การฝึกซ้อมคราวนี้ มิใช่แต่นักเรียนนายเรือและนายทหาร จะมีความลำบากตรากตรำ และเหนื่อยยากเท่านั้น แต่พระองค์ท่านก็ทรงลำบากตรากตรำเช่นเดียวกัน เจ้าเมือง ข้าราชการ และชาวบ้าน ต่างปีติยินดี พากันสรรเสริญกรมหมื่นชุมพรฯ ว่า ทรงมีพระปรีชาสามารถเป็นยอดเยี่ยม ในการฝึกอบรมนักเรียนนายเรือที่จะเป็นนายทหารเรือของชาติในอนาคต เรือมกุฎราชกุมารเดินทางกลับถึงกรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 18 กันยายน พ.ศ.2450 หลังจากที่ทรงแวะที่หาดทรายรีครั้งนั้นแล้ว พระองค์คงจะเสด็จไปที่หาดทรายรีอีกหลายครั้ง และในที่สุด พระองค์ท่านได้ทรงจับจองที่ดินบริเวณหาดทรายรีด้านเหนือ เอาต้นหูกวางหาดทรายรีเป็นเขตตลอดจนถึงเขาขวาง ที่ตั้งวัดปัจจุบันนี้ ด้านใต้จดทุ่งมะขามน้อย เป็นป่าทึบทั้งนั้น เนื่องด้วยเอาพระทัยใส่กับเมืองชุมพรเป็นพิเศษ เพราะเป็นชื่อที่พ้องกับพระนามกรมหมื่นชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ของพระองค์ท่าน พระองค์ทรงรักหาดทรายรีมาก ทรงมี พระประสงค์จะตั้งฐานทัพเรือขึ้นอีกแห่งหนึ่ง และตั้งพระทัยว่าเมื่อออกจากราชการทหารเรือแล้ว จะดำเนินชีวิต แบบชาวบ้าน จะได้มาทำสวนมะพร้าวและกิจการอาหารทะเล ตั้งพระทัยจะทะนุบำรุงสอนชาวบ้านให้ทำมาหากิน ทุกครั้งที่เสด็จไปหาดทรายรี พระองค์จะใช้ต้นหูกวางที่หาดทรายรีต้นนี้ เป็นที่ประทับพักผ่อนพระอิริยาบถและเป็น ที่ประชุม อบรม สั่งสอน ตลอดจนมีกิจกรรมรื่นเริงต่าง ๆ กับบรรดาทหารเรือเป็นประจำ

เรือหลวงมกุฎราชกุมาร
​

​

 

เมื่อครั้งกรมหมื่นชุมพรฯ ยังทรงมีพระพลานามัยสมบูรณ์ดี พระองค์ท่านได้นำเรือหลวงเจนทะเลมาจอด ที่หน้าเกาะมะพร้าว นำหม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร กับพวกหลายคนมาด้วย เอาอุปกรณ์ในการประกอบ เป็นรถแทรกเตอร์เพื่อบุกเบิกพื้นที่ ที่มากับเรือขึ้นที่หาดทรายรีตรงต้นหูกวางที่อยู่ในปัจจุบันนี้ เรือหลวงเจนทะเล ได้ลำเลียงไม้เสา เครื่องไม้ต่าง ๆ เพื่อสร้างตำหนัก ส่วนรถแทรกเตอร์ที่นำมาก็ทำการบุกเบิกริมป่าใกล้ ๆ ทะเล ปลูกถั่วลิสง ส่วนป่าระหว่างเขาที่พักถึงเขาขวางที่ตั้งวัดอยู่ปัจจุบันนี้ ก็ปลูกของชำที่บรรทุกมากับเรือหลวงเจนทะเล ปลูกเป็นหมู่ เป็นแถว พระองค์ประทับในเรือหลวงเจนทะเลที่จอดอยู่ระหว่างเกาะมะพร้าวกับหาดทรายรี เมื่อจะเสด็จขึ้นบกก็ใช้เรือเล็กชื่อเรือแสงอาทิตย์ขนาดยาว 11 ศอก หรือ 3 วา เป็นเรือเครื่อง สีน้ำทะเล อยู่ประมาณ 9 - 10 วัน พระองค์ก็เสด็จกลับ ต่อมาพระองค์ได้ส่งเจ้ากรมรังษี (รังษี คำอุไร) เจ้ากรมของพระองค์จากกรุงเทพฯ มาดูแลแทน นอกจากนี้ก็มีขุนพิพัฒน์เจริญพานิชกับขุนอารีย์ราชกิจ ทั้งสองคนเป็นเถ้าแก่ใหญ่ บ้านปากน้ำชุมพร เป็นผู้จัดส่งเสบียงอาหารจากปากน้ำมายังหาดทรายรี นายขัน บ้านท่ายาง อำเภอเมืองชุมพร เป็นหัวหน้างาน และป้องกันสัตว์ร้ายที่จะมาทำลายสิ่งที่ปลูกไว้ นายคงเป็นคนเลี้ยงวัว เลี้ยงแพะ นายสุวรรณ จากกรุงเทพฯ กับ ลูกน้องคนพื้นบ้าน 5 – 6 คน เป็นคนสร้างตำหนัก ตำหนักที่สร้างขึ้นที่หาดทรายรีอยู่ใกล้กับต้นหูกวาง ค่อนไปทางซ้ายด้านหลัง เป็นเรือนไม้ชั้นเดียว กว้างประมาณ 3 วา ขนาดสูงจากพื้นดิน 5 ขั้นบันได เป็นเรือนโล่งกว้างมาก หลังคามุงสังกะสี ทรงปลูกต้นไม้ ทั้งไม้ดอกไม้ผล เป็นแถวเป็นแนว กรมหมื่นชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ ได้รับพระราชทานเลื่อนยศเป็น นายพลเรือเอก เมื่อวันที่ 23 เมษายน พ.ศ.2463 และเลื่อนจากกรมหมื่นชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ เป็นกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ.2463 ทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงทหารเรือ เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ.2466

เรือหลวงเจนทะเล​

 

จากการที่พระองค์ทรงงานหนักตรากตรำภาระอันหนักมาเป็นเวลานานมาโดยตลอดเวลาที่รับราชการ ทหารเรือ ทำให้พระองค์ทรงมีพระพลานามัยที่ไม่สมบูรณ์ และทรงมีพระอาการประชวร ต้องมีแพทย์ดูแลอย่างใกล้ชิด วันที่ 17 เมษายน พ.ศ.2466 กรมหลวงชุมพรฯ ได้กราบถวายบังคมลาราชการไปตากอากาศ เพื่อพักผ่อนรักษาพระองค์ ณ หาดทรายรี จังหวัดชุมพร เป็นเวลา 1 เดือน ตามคำแนะนำของนายพลเรือตรี หม่อมเจ้าถาวรมงคลวงศ์ ไชยันต์ นายแพทย์ใหญ่ทหารเรือ กระทรวงทหารเรือได้จัดเรือหลวงเจนทะเลเป็นพาหนะ นายนาวาโท หลวงจรจบสมุทร (หนอ รัตนกุล) เป็นผู้บังคับการเรือ กรมแพทย์พยาบาลทหารเรือจัดแพทย์ประจำพระองค์ 1 นาย คือ นายเรือเอก บุญทรง บุณยชาต (นายนาวาโท หลวงทรงบุณยแพทย์) พร้อมด้วยพยาบาลตามเสด็จไปด้วย

ได้เสด็จออกจากกรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 21 เมษายน พ.ศ.2466 เมื่อถึงจังหวัดชุมพร กรมหลวงชุมพรฯ ประทับบนบก ณ ตำหนักชั่วคราว ที่หาดทรายรี ผู้ที่ตามเสด็จในคราวนี้ ได้แก่ เจ้าจอมมารดาโหมด พระมารดา บรรดาหม่อม หม่อมเจ้าหญิงจารุพัตรา อาภากร (ท่านหญิงใหญ่/พระธิดาองค์ใหญ่) คุณประชิต เอกภูมิ ข้าหลวง นายเรือเอก เจริญ ทุมมานนท์ นายธงคนสุดท้ายของกรมหลวงชุมพรฯ (พลเรือโท หลวงเจริญราชนาวา อดีตรองผู้บัญชาการทหารเรือ) หลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ (เจ้ากรมรังษี/รังษี คำอุไร) และหม่อมเจ้ารัศมีสุริยัน สุริยง กับหม่อมเจ้าหญิงสุริยนันทนา สุริยง 2 พี่น้องหลานลุง (พระโอรสพระธิดา ของพระองค์เจ้าสุริยงประยูรพันธ์ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส พระอนุชาร่วมพระมารดาของกรมหลวงชุมพรฯ) รวมถึงนายเรือเอก บุญทรง บุณยชาต แพทย์ประจำพระองค์ กรมหลวงชุมพรฯ คงประทับอยู่บนบก มีท่านหญิงใหญ่คอยดูแลอย่างใกล้ชิด ทรงสอนหลานลุง 2 องค์ ให้รู้จักทำของเล่นเองและทรงสอนให้ดำรงชีพในที่กันดาร สอนวิธีดักแย้ ที่หาดทรายรีมีแย้ชุกชุมมาก ทำเครื่องมือ ดักแย้เอง พาหลานเดินเล่นตามป่าตามชายหาด เป็นที่สุนกสนาน และได้รับความรู้ไปด้วย

​

 

คืนวันหนึ่งชาวบ้านจัดหนังตะลุงมาแสดงถวายเป็นการต้อนรับ ด้วยความเกรงใจในความหวังดีของชาวบ้าน จึงต้องแข็งพระทัย ทอดพระเนตร ตกดึกอากาศชื้น มีน้ำค้างมาก ทอดพระเนตรหนังตะลุงอยู่จนดึก หลังจากนั้น พระอาการที่ประชวรอยู่แล้วก็ทรุดหนักขึ้นอีก (อยู่ได้ 3 วัน ก็สิ้นพระชนม์) วันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ.2466 พระอาการทรุดหนัก ผู้ที่พยาบาลอยู่อย่างใกล้ชิด คือ เจ้าจอมมารดา โหมด หม่อมเจ้าหญิงจารุพัตรา อาภากร เจ้ากรมรังษี นายเรือเอก บุญทรง บุณยชาต แพทย์ประจำพระองค์ ได้ถวาย การพยาบาลอย่างเต็มกำลัง แต่พระอาการหาคลายไม่ การเสด็จไปหาดทรายรีในคราวนั้น ก็ไม่ได้เตรียมยาอะไรไป มากมายเลยเพราะกะว่า มาพักผ่อนรักษาพระองค์เพียง 1 เดือน ก็จะกลับพระนคร และจะกลับมาหาดทรายรี ในภายหลัง กระทรวงทหารเรือได้จัดส่งนายพลเรือตรี หม่อมเจ้าถาวรมงคลวงศ์ ไชยันต์ นายแพทย์ใหญ่ทหารเรือ ออกไปทางรถไฟ ครั้นเมื่อไปถึงก็ปรากฏว่ากรมหลวงชุมพรฯ พระอาการหนักมากเสียแล้ว เพียงไม่ถึงชั่วโมง ก็สิ้นพระชนม์ ณ ตำหนักที่ประทับชั่วคราวหาดทรายรี เมื่อเวลา 11 นาฬิกา 40 นาที สิริพระชันษา 42 ปี 5 เดือน ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงทหารเรือได้เพียง 49 วัน นายพลเรือเอก พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ทรงรับราชการทหารเรือ จนวาระสุดท้ายแห่งพระชนมชีพ ในตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงทหารเรือ นับว่า เป็นการสูญเสียอย่างสำคัญของทหารเรือ ทหารเรือได้แสดงความรู้สึกในขณะนั้นว่า จะหาผู้ใดมาแทนพระองค์ท่านไม่ได้อีกแล้ว

​

 

เมื่อกรมหลวงชุมพรฯ สิ้นพระชนม์แล้ว ได้อัญเชิญพระศพมาพักไว้ที่ใต้ต้นหูกวาง หาดทรายรี เพื่อรอเรือรบ หลวงพระร่วง มารับพระศพกลับกรุงเทพฯ รออยู่จนบ่ายเรือรบหลวงพระร่วงก็ยังมาไม่ถึง จึงอัญเชิญพระศพ ขึ้นเรือหลวงเจนทะเล ที่ประจำอยู่ที่นั่นแล้ว กรมหลวงชุมพรฯ อยู่ในเครื่องแบบนายพลเรือเอกมีธงชาติคลุมแค่ พระทรวง ดูคล้ายบรรทมหลับ เหมือนกับยังมีพระชนมชีพอยู่ เรือหลวงเจนทะเลได้พบกับเรือรบหลวงพระร่วงที่บริเวณ ปากแม่น้ำเจ้าพระยาตอนเช้ามืด จึงถ่ายพระศพขึ้นสู่เรือรบหลวงพระร่วง เดินทางเข้ากรุงเทพฯ เรือรบหลวงพระร่วง เปิดหวูดไซเรนดังโหยหวนไปตามลำน้ำเจ้าพระยา หม่อมเจ้าหญิงจารุพัตราฯ และนายเรือเอก เจริญ ทุมมานนนท์ นายธงคนสุดท้ายของกรมหลวงชุมพรฯ นั่งเฝ้าพระศพมาตลอดทาง เรือรบหลวงพระร่วงได้จอดอยู่ที่ท่าหน้า วัดราชาธิวาส อัญเชิญพระศพขึ้นรถพยาบาลของสภากาชาดสยามไปประดิษฐาน ณ ตำหนักใหญ่ วังนางเลิ้ง ของพระองค์ท่าน

​

 

จากนั้นก็เดินไปขึ้นเรือรบหลวงชุมพร

เรือรบหลวงชุมพร เป็นเรือตอร์ปิโดขนาดใหญ่ มีความยาว 68 เมตร และความกว้าง 6.55 เมตร เป็นเรือที่ปลดประจำการแล้วเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2518 ต่อมาในปี พ.ศ. 2522 กองทัพเรือได้มอบเรือลำนี้ให้มาตั้ง ณ หาดทรายรี เพื่อเป็นอนุสรณ์รำลึกถึงกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์

​

 

​

 

​

 

​

 

​

 

​

 

ตู้สหโภชน์ทหาร คือตู้อะไร เหมือนตู้กับข้าวไว้เก็บอาหารหรือเปล่า ???​

 

​

 

​

 

​

 

เกาะมะพร้าว
​