บริจาคอวัยวะ-มหากุศลสร้างชีวิตใหม่ผู้ป่วย

บริจาคอวัยวะ-มหากุศล'สร้างชีวิตใหม่ผู้ป่วย'

บริจาคอวัยวะ มหากุศล "สร้างชีวิตใหม่ผู้ป่วย"

สกุณา ประยูรศุข

​

การทำบุญทำทานที่ยิ่งใหญ่ที่สุดนั้น ในพระพุทธศาสนาเชื่อว่า การบริจาคชีวิต หรือ บริจาคอวัยวะ เป็นการทำบุญที่ได้บุญกุศลอย่างสูงสุด

แม้แต่พระพุทธเจ้าเอง ก่อนจะตรัสรู้เป็นสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อครั้งเสวยพระชาติสุดท้ายเป็น "พระเวสสันดร" ก็ทรงบริจาคภริยา และบุตร อันเป็นทานบารมีที่ยิ่งใหญ่ 1 ใน มหาบริจาค 5 ประการ อันได้แก่ บริจาคทรัพย์ บริจาคอวัยวะ บริจาคชีวิต บริจาคบุตร และ บริจาคภรรยา

ซึ่งเป็นการแสดงถึงความไม่ยึดติดอยู่กับสิ่งใด สิ่งหนึ่ง และผลบุญแห่งทานนั้น ทำให้ทรงพบหน ทางแห่งความสำเร็จ ตรัสรู้เป็นสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

มาถึงปัจจุบัน จากความเชื่อในพุทธศาสนา การทำบุญทำทานด้วยการบริจาคอวัยวะ หรือแม้แต่บริจาคชีวิต ยังเป็นการทำบุญที่ได้มหากุศลอันยิ่งใหญ่

เพราะการทำบุญด้วยวิธีนี้ สามารถทำให้ผู้เจ็บป่วยที่กำลังหมดลมหายใจ สามารถมีชีวิตยืนยาวอยู่ต่อไปได้อีก เพราะความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ที่สามารถนำอวัยวะของผู้บริจาค ไปใช้ประโยชน์ในผู้ป่วยที่กำลังเจ็บป่วยด้วยโรคนั้นๆ

ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ สามารถช่วยให้คนที่อวัยวะภายในบางอย่างเสื่อมสมรรถภาพไปแล้วสามารถมีชีวิตยืนยาวต่อไปได้ โดยมีคุณภาพชีวิตที่ดีใกล้เคียงกับคนทั่วไปด้วยวิธีการ "ปลูกถ่ายอวัยวะ"

นายแพทย์เกษม ตันติผลาชีวะ จิตแพทย์จากสถาบันจิตเวชศาสตร์ โรงพยาบาลสมเด็จเจ้าพระยา ได้พูดเกี่ยวกับเรื่องของการปลูกถ่ายอวัยวะเพื่อช่วยเหลือชีวิตคนไว้ว่า

จำนวนผู้ป่วยที่ต้องรับการปลูกถ่ายอวัยวะมีอยู่มาก แต่จำนวนผู้บริจาคอวัยวะมีน้อย และยังต้องให้ตายเสียก่อนจึงจะเอาอวัยวะของผู้บริจาคมาปลูกถ่ายให้ผู้ป่วยได้ ยกเว้นเพียงอวัยวะเดียวคือ ไต ซึ่งมีอยู่ 2 ข้าง จึงอาจผ่าตัดมาให้กันได้ขณะมีชีวิตอยู่ โดยผู้บริจาคต้องเป็นญาติร่วมสายโลหิต หรือคู่สมรสที่แต่งงานกันมาอย่างน้อย 3 ปี

ประชากรของไทยมีกว่า 61 ล้านคน แต่มีผู้แสดงความจำนงบริจาคอวัยวะเพียงแสนกว่าคน ซึ่งโอกาสที่จะได้อวัยวะจากผู้บริจาคเหล่านี้มีน้อยมาก เพราะส่วนใหญ่มักมีอายุยืน กว่าจะตายก็อาจมีอวัยวะที่ชราภาพมากแล้ว ใช้งานได้ไม่ค่อยดี ต้องเป็นผู้ที่ตายจากอุบัติเหตุในวัยหนุ่มสาวจึงมีอวัยวะที่ค่อนข้างเหมาะสมต่อการปลูกถ่ายให้ผู้อื่น

เรื่องนี้หากพิจารณาให้ดี จะเห็นว่าเป็นการบริหารทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากอวัยวะของคนเราเมื่อตายแล้ว ก็มีแต่จะเน่าเปื่อยสลายไปโดยเปล่าประโยชน์ สู้เอามาให้คนที่เขาสามารถใช้ประโยชน์จากอวัยวะนั้นจะมิดีกว่าหรือ

"อย่างนี้จึงจะเรียกว่าตายอย่างมีคุณค่า" คุณหมอว่าไว้อย่างนั้น

ดังนั้น สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริม สุขภาพ (สสส.) สภากาชาดไทย สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงอื่นๆ อาทิ กระทรวงคมนาคม กระทรวงมหาดไทย ร่วมกันจัดโครงการรณรงค์บริจาคอวัยวะเพื่อถวายเป็นพระราชกุศล แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขึ้นตลอดทั้งปี 2550

โดยจะรณรงค์การบริจาคอย่างต่อเนื่องในช่วงวันที่ 15 มกราคม ถึง 15 เมษายน 2550

โครงการดังกล่าว นอกเหนือจากให้ความรู้เกี่ยวกับการบริจาคอวัยวะตามสื่อต่างๆ การเปิดรับบริจาคอวัยวะจากผู้มีจิตศรัทธาอยากสร้างบุญอันยิ่งใหญ่ในชีวิตแล้ว ยังรณรงค์ให้มีการบริจาคอวัยวะผ่านใบขับขี่ของกรมการขนส่งทางบก กระทรวงคมนาคมได้ด้วย

การบริจาคอวัยวะ คือ การให้อวัยวะเพื่อนำมาปลูกถ่าย เป็นการช่วยเหลือต่อชีวิตใหม่ให้เพื่อนมนุษย์ เป็นการให้ด้วยความสมัครใจของตัวเองหรือญาติ ไม่มีการบังคับไม่มีการซื้อขายหรือหวังผลประโยชน์ตอบแทนใดๆ ทั้งสิ้น

ถือว่าเป็นการบริจาคให้เป็น "ทาน" เสมือนหนึ่งเป็นการให้ชีวิต หรือของขวัญแห่งชีวิต

นายแพทย์เกษมเล่าอีกว่า ในโรงพยาบาลของรัฐหลายแห่ง มีผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุปีละหลายร้อยคน แต่ไม่สามารถนำอวัยวะของเขามาใช้ได้ เพราะไม่ได้พกบัตรประจำตัวผู้มีความจำนงบริจาคอวัยวะ ซึ่งอาจเป็นเหตุจากที่เขาไม่เคยบริจาคหรือมีบัตรบริจาคแต่ถูกผู้ร้ายลอกคราบไประหว่างที่เกิดอุบัติเหตุ

"ประเทศสิงคโปร์เป็นประเทศเดียวที่มีข่าวเมื่อไม่นานนี้ว่ามีกฎหมายอนุญาตให้แพทย์นำอวัยวะของผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุไปปลูกถ่ายให้ผู้ป่วยได้โดยไม่ต้องมีหนังสือยินยอมล่วงหน้า นับเป็นความกล้าหาญของผู้บริหารประเทศที่กล้าตัดสินใจรักษาผลประโยชน์ของส่วนรวม จากทรัพยากรที่มีอยู่จำกัด โดยไม่ต้องหวั่นเกรงว่าจะมีใครมากล่าวหาว่า ละเมิดสิทธิมนุษยชน"

สำหรับในประเทศไทยคุณหมอเกษมบอกว่า สาเหตุที่คนไทยยังบริจาคอวัยวะกันน้อย เป็นเพราะปัจจัยหลายอย่าง อย่างแรกเป็นเรื่องของการประชาสัมพันธ์

"เพราะเรื่องแบบนี้คนมักให้ความสนใจน้อย และไม่ขวนขวายที่จะไปบริจาค จึงจำเป็นต้องมีการประชาสัมพันธ์เชิงรุก และต้องให้ความสะดวกแก่เขา อาจต้องไปบริการถึงที่หรือให้ส่งทางไปรษณีย์ ซึ่งกลุ่มเป้าหมายน่าจะเป็นหนุ่มสาวหรือวัยรุ่นที่มีความเสี่ยงจากอุบัติเหตุมากพอควร อาจนำไปพ่วงกับนักเรียนอาชีวะที่ไปรับการฝึกทหารก็ได้ เป็นการส่งเสริมให้เขาทำความดีและมีความเสียสละเพื่อสังคม"

การบริจาคอวัยวะเป็นเรื่องที่ดี เพราะช่วยเตือนสติให้คนเห็นสัจธรรมของชีวิตว่า ไม่มีใครหลีกหนีความตายได้พ้น จะมาถึงเร็วหรือช้าเท่านั้นซึ่งก็ไม่อาจรู้ได้

ดังนั้นคนเราจึงควรดำรงชีวิตด้วยความไม่ประมาท และเตรียมตัวไว้บ้าง

แต่เมื่อหากต้องตายลง ศพจะกลายเป็นภาระให้ต้องจัดการ-การเอาศพไปเผาก็กลับกลายเป็นการก่อมลพิษต่อสิ่งแวดล้อมอีก ทั้งเขม่า, ควัน, ความร้อน และก๊าซที่เกิดขึ้น ล้วนเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมทั้งสิ้น

คุณหมอเกษมบอกว่า การเอาศพไปฝังจะสลายไปตามธรรมชาติได้ ก็ต้องไม่ใส่โลงเพื่อให้จุลินทรีย์ย่อยสายให้เป็นดิน เป็นปุ๋ยที่มีประโยชน์ต่อพืช ถ้าใช้โลงก็ต้องตัดไม้ เป็นการทำลายสิ่งแวดล้อมอีก

ชนบางเผ่าที่เอาศพไปทิ้งให้แร้งกิน เป็นวิธีการที่กลมกลืนกับธรรมชาติมาก ตามหลักการของห่วงโซ่อาหาร (food chain) ซึ่งเป็นแบบเดียวกับการรีไซเคิล (recycle) นั่นเอง

ฉะนั้น การบริจาคอวัยวะจึงเป็นแบบอย่างของการนำกลับมาใช้ (reuse) เมื่อไม่มีประโยชน์สำหรับคนหนึ่งแล้ว ก็นำกลับมาให้อีกคนหนึ่งที่สามารถใช้ประโยชน์จากอวัยวะนั้นได้

หากคิดในเชิงบวก เราอาจมองได้ว่าการที่อวัยวะของเราได้รับการนำไปปลูกถ่ายให้คนอื่นเมื่อเราตายไปแล้วก็เท่ากับว่า เรายังไม่ได้ตายไปหมดทั้งคน แต่ยังมีบางส่วนของเราอยู่รอดต่อไป โดยไปฝากเลี้ยงไว้ในร่างของอีกคนหนึ่ง

อย่างนี้ก็เท่ากับต่ออายุอวัยวะของเราเอง

"คนไทยส่วนใหญ่ชอบทำบุญ แต่บางคนทำบุญแล้ว ยังไม่เห็นมีความสุข ทั้งนี้ อาจเป็นเพราะทำบุญมากเกินตัว หรือต้องผ่อนส่งค่าทำบุญ และที่แย่ที่สุดคือ ทำบุญโดยหวังผลตอบแทนเหมือนกับลงทุนในตลาดหุ้น จึงเกิดอาการหน้าเหี่ยวหน้าแห้งจิตใจไม่เป็นสุข

การทำบุญที่ถูกวิธีต้องทำโดยไม่คาดหวังผลตอบแทน เพราะการให้โดยไม่ต้องการรับนั้น เป็นการละกิเลสทำให้เกิดความสุขอย่างแท้จริง

การบริจาคอวัยวะเป็นการทำบุญที่มีประโยชน์ต่อโลกเป็นอย่างยิ่ง เป็นการช่วยชีวิตคนอื่นให้อยู่รอดต่อไป โดยผู้ให้ไม่ต้องลงทุนอะไรเลย คนตายแล้วทิ้งไว้ก็เน่าเปื่อยไปโดยเปล่าประโยชน์ สู้บริจาคให้เขานำไปใช้จะดีกว่า..."

สำหรับอวัยวะที่สามารถบริจาคได้ในปัจจุบัน ได้แก่ หัวใจ ปอด ตับ ไต

หัวใจ เป็นอวัยวะที่สำคัญมากของร่างกาย ทำหน้าที่สูบฉีดโลหิตเพื่อนำออกซิเจนไปยังส่วนต่างๆของร่างกาย ผู้ที่เป็นโรคหัวใจระยะสุดท้ายด้วยสาเหตุกล้ามเนื้อหัวใจเสื่อมสภาพ และไม่สามารถรักษาด้วยยาหรือการผ่าตัดทั่วไปได้ จำเป็นต้องได้รับการปลูกถ่ายหัวใจ ผู้ป่วยบางรายทำให้เกิดอาการทางปอดด้วย ก็จำเป็นที่จะต้องได้รับการปลูกถ่ายหัวใจพร้อมกับปอด

ผู้ที่ได้รับการปลูกถ่ายหัวใจไปแล้ว และหัวใจยังทำงานได้ดีถึงปัจจุบันนานที่สุด คือ 26 ปี

ปอด มีหน้าที่แลกเปลี่ยนก๊าซ โดยหายใจเอาก๊าซออกซิเจนเข้าและเอาก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกไป ในผู้ป่วยที่เป็นโรคปอดอย่างรุนแรง เช่น ถุงลมโป่งพอง สามารถรักษาได้ด้วยการปลูกถ่ายปอด ผู้ที่ได้รับการปลูกถ่ายปอดไปแล้ว และปอดยังทำงานได้ดีนานที่สุดคือ 18 ปี

ตับ เป็นอวัยวะที่ใหญ่ที่สุดในช่องท้อง เป็นแหล่งสะสมพลังงานของร่างกาย และทำลายสารพิษต่างๆ ที่ร่างกายได้รับ ผู้ที่เป็นโรคตับระยะสุดท้าย หรือตับวายเฉียบพลันที่ไม่สามารถรักษาด้วยวิธีทั่วไปได้ ต้องได้รับการปลูกถ่ายตับใหม่

หลังจากผ่าตัดผู้ป่วยร้อยละ 70-80 สามารถอยู่ได้เกิน 1 ปี ผู้ที่ได้รับการปลูกถ่ายตับไปแล้ว และตับยังทำงานได้ดีนานที่สุด คือ 35 ปี

ไต มีรูปร่างคล้ายถั่วเหลือง อยู่บริเวณบั้นเอวข้างกระดูกสันหลังทั้งสองข้าง มีหน้าที่ขับถ่ายของเสีย ยา หรือสารแปลกปลอมออกทางปัสสาวะ ผู้ป่วยไตเรื้อรังหากไม่ได้รับการปลูกถ่ายไตก็จะต้องได้รับ การฟอกเลือดหรือล้างไตทางช่องท้อง ผู้ที่ได้รับการปลูกถ่ายไตไปแล้วและไตยังทำงานได้ดีนานที่สุด คือ 42 ปี

อวัยวะที่นำมาปลูกถ่ายดังที่กล่าวนี้ได้มาจากผู้บริจาค 2 ประเภท คือ ผู้บริจาคที่ยังมีชีวิตอยู่และผู้บริจาคที่เสียชีวิตแล้ว

"ผู้บริจาคที่ยังมีชีวิตอยู่" มักเป็นการบริจาคอวัยวะที่มีสองข้าง เช่น การบริจาคไต 1 ข้าง ซึ่งผู้ให้กับผู้รับบริจาคจะต้องมีความสัมพันธ์ทางสายเลือด เช่น แม่ให้ลูก พี่ให้น้อง หรือหากไม่มีความสัมพันธ์ทางสายเลือดจะต้องเป็นสามี-ภรรยาที่จดทะเบียนสมรสกันอย่างถูกต้องตามกฎหมายมาไม่น้อยกว่า 3 ปี

ส่วน "ผู้บริจาคที่เสียชีวิตแล้ว" มักได้จากผู้เสียชีวิตด้วยภาวะสมองตาย โดยศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย จะเป็นหน่วยงานที่เป็นสื่อกลางและดำเนินกระบวนการบริจาคอวัยวะระหว่างผู้บริจาคและผู้รับบริจาค

ปัจจุบันมีผู้ป่วยในระยะสุดท้ายอยู่เป็นจำนวนมาก ที่ทนทุกข์ทรมานจากการที่อวัยวะสำคัญ เช่น หัวใจ ตับ ไต ปอดฯลฯ ไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ ซึ่งการรักษาผู้ป่วยเหล่านั้นที่ดีที่สุดคือ การปลูกถ่ายอวัยวะใหม่ด้วยอวัยวะของผู้มีจิตศรัทธา ซึ่งจะช่วยให้ผู้ป่วยในระยะสุดท้ายมีชีวิตอยู่ เป็นประโยชน์ต่อครอบครัวและสังคมต่อไปได้

อวัยวะเป็นสิ่งที่มีค่าแต่ไม่ควรมีราคาโดยการซื้อขาย หากแต่สามารถร่วมทำบุญด้วยการบริจาค ซึ่งเป็นบุญกุศลอันยิ่งใหญ่ไม่มีการทำบุญทำทานอย่างอื่นมาเทียบได้

---------------------------------
ที่มา:มติชน
http://www.matichon.co.th/matichon/matichon_detail.php?s_tag=01pra04150150&day=2007/01/15

 

ศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย



เป็นหน่วยงานหนึ่งที่ก่อตั้งขึ้นเพื่อรอคอยรับน้ำใจที่มนุษย์มีต่อมนุษย์ด้วยกัน เพื่อให้ทุกคนได้ทำความดีแม้ในยามที่ชีวิตสูญเสียไปแล้ว

ศูนย์รับริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย มีนโยบายหลักในการส่งเสริมสนับสนุนให้มีการบริจาคอวัยวะให้มากเพียงพอต่อการปลูกถ่ายภายในประเทศ และจัดสรรอวัยวะที่ได้รับบริจาคจากผู้มีจิตศรัทธาอย่างเป็นกลางเสมอภาคถูกต้องตามหลักวิชาการ

โดยไม่มีการซื้อขายและให้ได้รับประโยชน์สูงสุดต่อการนำอวัยวะต่างๆ ไปใช้ รวมถึงการทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางรับแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะและประสานงานการปลูกถ่ายอวัยวะกับสถาบันต่างๆ

ผู้ที่สามารถบริจาคอวัยวะได้ต้องมีข้อกำหนดคือ อายุไม่เกิน 60 ปี ต้องเสียชีวิตจากภาวะสมองตาย ด้วยสาเหตุต่างๆ ปราศจากโรคติดเชื้อและโรคมะเร็ง

ไม่เป็นโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน หัวใจ โรคไต ความดันโลหิตสูง โรคตับ และไม่ติดสุรา

อวัยวะที่จะนำไปปลูกถ่ายต้องทำงานได้ดีปราศจากเชื้อที่ถ่ายทอดทางการปลูกถ่ายอวัยวะ เช่น ไวรัสตับอักเสบชนิด บี ไวรัสเอดส์ ฯลฯ

ในช่วงระยะเวลา 11 ปี ที่ผ่านมา มีผู้เสียชีวิตด้วยภาวะสมองตายและญาติลงนามยินยอมบริจาคอวัยวะให้สภากาชาดไทยจำนวน 605 คน ซึ่งสามารถช่วยชีวิตผู้ป่วยที่ลงทะเบียนรอรับอวัยวะได้ทั้งหมด 2,111 คน

โดยแยกเป็นไต 1,086 คน ตับ 177 หัวใจ 58 คน หัวใจและปอด 30 คน ปอด 22 คน ลิ้นหัวใจ 248 คน กระดูก 32 คน

สำหรับผู้ที่ต้องการแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะ สามารถติดต่อได้ที่โทรศัพท์หมายเลข 1666 และ 0-2256-4045-6 เพื่อแจ้งชื่อที่อยู่ให้เจ้าหน้าที่ส่งแบบฟอร์มผู้แสดงความจำนงบริจาคอวัยวะไปให้ท่านถึงบ้านโดยทางไปรษณีย์

หรือหากสะดวกเดินทางมาเองที่ศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย อาคารเทิดพระเกียรติสมเด็จพระญาณสังวรฯ ชั้น 5 ถนนอังรีดูนังต์ เขตปทุมวัน กทม.

--------------------------
Ref. http://www.matichon.co.th/matichon/matichon_detail.php?s_tag=01pra05150150&day=2007/01/15

 

อนุโมทนาสาธุ....ด้วยจ๊ะ