ชีวิตที่ดีงาม

จากการที่ผมได้รับคำปรึกษาจากคนทุกเพศ ทุกวัย ก็ได้ข้อสังเกตบางอย่างเกี่ยวกับวิถีชีวิต และการทำงาน โดยพบว่า

• ช่วงเด็กถึงวัยรุ่น มองว่าตัวเอง "เด็กเกินกว่าที่จะทำอะไร" ต้องพึ่งพ่อแม่ อยากทำสิ่งที่มีประโยชน์ แต่ก็ทำ ไม่ได้ ทำได้แต่เรียนให้ดี และเชื่อฟังผู้ใหญ่ รู้สึกตัวเองด้อย ตัวเล็ก ไม่มีอำนาจ ไม่มีอะไรที่แสดงถึงความสำเร็จ บางคนปลดปล่อยพลังโดยการก้าวร้าว เสพติดสิ่งต่างๆ
• ช่วงวัยผู้ใหญ่ มองว่าตัวเองมีพลัง ขณะเดียวกันก็มีอำนาจ โดยเฉพาะ อำนาจในการทำงาน ทำเงิน ต้อง รีบกอบโกย มีเป้าหมาย มีความคาดหวังเน้นความสำเร็จ รู้สึกว่าตัวเองมีค่า (เพราะทำเงินได้) แต่ขณะเดียว กันก็มีภาระมาก เริ่มมีฐานะทางสังคม และเหนื่อยในการคงสถานภาพที่มีอยู่ไม่ให้เสื่อมลง กลัวแก่ หมดแรง หมดเงิน และหมดอำนาจ
• วัยเกษียณถึงสูงอายุ มองตัวเองว่า "แก่เกินกว่าที่จะทำอะไร" มีพละกำลัง และเวลาในชีวิตเหลือน้อย กลัวความเสี่ยง เพราะถ้าพลาดแล้วจะเริ่มต้นใหม่ไม่ได้ รู้สึกด้อยค่า เพราะทำงานและทำเงินได้น้อยลง นอกจากนี้ยังกังวลและกลัวการสูญเสียอำนาจ และสมรรถภาพทางร่างกายอีกด้วย

ไม่ทุกคนที่ให้ความหมายกับตัวเองอย่างที่ยกมา แต่พบว่าส่วนใหญ่มักจะมีมุมมองต่อตัวเองสัมพันธ์กับงานในลักษณะนี้ ซึ่งมีพื้นฐานมาจาก "การให้คุณค่าของคนอยู่ที่ผลของงาน" มากกว่าคุณค่าของความเป็นคน

ด้วยการให้มุมมองกับชีวิตแบบนี้ ก่อให้เกิดปัญหาตามมามากมาย

• วัยเด็ก : เด็กถูกทอดทิ้ง ถูกทารุณ ถูกกดดันเรื่องการเรียน แบกรับความคาดหวังของพ่อแม่ ซึมเศร้า ติดเกมส์ ติดยาเสพติด ติดการพนัน มีหรือเป็นกิ๊ก ฆ่าตัวตาย
• วัยผู้ใหญ่ : เครียด วิตกกังวล มีโรคทางกาย เช่น เบาหวาน ความดัน มะเร็ง มีความคาดหวังสูงกับตัวเอง และคนอื่น ผิดหวังแล้วทนไม่ได้ ถ้าตกงานในวัยนี้จะรู้สึกล้มเหลว หมดหวังในชีวิต ชดเชยความสุขด้วยวิธีอื่น เช่น กินเหล้า ติดวัตถุ เที่ยวกลางคืน
• วัยชรา : รู้สึกไร้ค่า ถูกบีบให้ออกจากงาน หมดหวัง เป็นโรคซึมเศร้า คนชราถูกทอดทิ้ง ฆ่าตัวตาย...

อันที่จริงแล้ว เงินและอำนาจไม่ได้เป็นพิษเป็นภัยโดยตรง หากแต่เป็นความที่มนุษย์ให้ความสำคัญกับสิ่งเหล่านี้มาก จนมาทดแทนคุณค่าของความเป็นมนุษย์ ซึ่งเป็นเหตุที่ทำให้ชีวิตหลงทาง และยึดติดกับสิ่งเหล่านี้

แต่ท่านผู้อ่านอย่างเพิ่งสิ้นหวังนะครับ เพราะยังมีอีกแนวคิดหนึ่งเกี่ยวข้องกับชีวิตที่ดูมีความหวัง แนวคิดดังกล่าว มองว่า เงินและอำนาจเป็นสิ่งสำคัญ และเป็นองค์ประกอบ เพื่อเอื้อให้มนุษย์สามารถพัฒนาตนเองไปสู่ระดับที่สูงขึ้นไป

มองชีวิตของมนุษย์ว่า ทุกช่วงชีวิตมีความเท่าเทียมและสำคัญในตัวมันเอง แต่ละวัยจะมีบทบาทหน้าที่เฉพาะ ซึ่งเป็นฐานสำหรับวัยต่อ ๆ ไป และแต่ละวัยจะมีภารกิจเฉพาะที่จะต้องพัฒนาและผ่านไปได้

ด้วยความที่ทุกวัยทุกช่วงมีความสำคัญ ดังนั้นในแต่ละช่วงก็จะมีประสบการณ์ต่าง ๆ ที่น่าตื่นเต้น

• วัยเด็ก + วัยรุ่น : เป็นวัยที่เรียนรู้เกี่ยวกับตนเอง และทักษะต่าง ๆ ภารกิจหลักก็คือ การเรียนรู้ในการจัดการกับความสามารถทางร่างกาย และการดูแลจิตใจเป็นปกติ เรียนรู้ที่จะอยู่กับตนเองอย่างสันติ พึงพอใจตนเอง เป็นตัวของตัวเอง
• วัยผู้ใหญ่ : เป็นวัยที่ใช้ความรู้ความสามารถในการทำงาน เพื่ออุ้มชูตนเองและครอบครัว ได้ทำในสิ่งที่รัก พัฒนาทักษะในการงานเรียนรู้ชีวิตจากการทำงาน เห็นคุณค่าของตัวเองจริงๆ
• วัยชรา : เป็นวัยที่เริ่มวางมือจากภาระการงานต่างๆ ลง เรียนรู้ที่จะดำรงคุณค่าของตนเอง แม้ว่าจะไม่มีหน้าที่การงานมากำกับ เรียนรู้ชีวิตว่าในขณะที่มีบางอย่างสูญเสียไป ก็ได้บางอย่างที่มีคุณค่ากลับคืนมา บางคนพัฒนาถึงขั้นที่สามารถนำประสบการณ์การเรียนรู้ในชีวิตมาถ่ายทอด อบรมสั่งสอนคนรุ่นหลังได้ และเมื่อถึงวาระสุดท้ายก็สามารถปล่อยให้ทุกอย่างเป็นไปตามที่มันเป็น และจากไปอย่างสงบ

ในแต่ละขั้นต้องอาศัย เงิน และอำนาจครับ แต่เป็นไปเพื่อที่จะพัฒนาชีวิต มิใช่เพื่อให้มีมากขึ้นและมากขึ้น
ในคราวต่อไปผมจะเล่าเกี่ยวกับชีวิตที่ดีงาม ในแต่ละช่วง เพื่อให้เห็นภาพที่ชัดเจนขึ้นครับ