เรื่องเด่น ความสำคัญของการมีกัลยาณมิตร,คุณสมบัติของกัลยาณมิตร

ไปวัดกันระหว่างผีกับลุงแมวว่า ใครจะ...กว่ากัน

 

ปล่อยปลาปล่อยนกแล้วได้บุญไปไหวที่ไหน
ถ้าบอกไม่ได้ก็ไม่น่าเชื่อ
กัลยาณมิตรก็เช่นกัน ถึงเวลาคับขัน
ก็ต้องเผ่นกันไปคนละทางใข่ไหม
ใครอยู่ก็มิจฉาทิฏฐิใช่ไหม ตายหมู่ใครจะยอม

 

จ้า ธรรมะจัดสรร

 

มจด.เอาเรื่องราวเมื่อ 2000 กว่าปีมาเสนออีกกัลยาณมิตรเป็นเรื่องที่ล้าหลัง
สำหรับยุคปัจจุบัน ที่สำนักจานบินมีกัลยาณมิตร
เป็น 100,000 คน
ปกป้องเจ้าอาวาสคนเดียวไม่ได้
ยังจะเอา"ของดีที่ตกยุค"มาหลอกคนที่นี่อีก
เอือมระอามาก

 

ต่อ ต่อ

ส่วนในด้านคำสอนสำหรับคนทั่วไป โดยเฉพาะชาวบ้าน ยังมีหลักธรรม และพุทธภาษิต ที่ย้ำถึงความสำคัญของการคบหา และการเสวนาคนดี เพิ่มจากนี้อีกมากมาย ดังเช่นว่า

ความมีกัลยาณมิตร เป็นข้อธรรมอย่างหนึ่งที่เป็นไปเพื่อบรรลุทิฏฐธัมมิกัตถะ (ประโยชน์โลกนี้) (องฺ.อฏฺฐก.23/144/289)

การคบคนชั่ว เป็นอบายมุข - (ที.ปา.11/184/198)

การคบมิตรและปฏิบัติถูกต้องต่อมิตร เป็นหลักอย่างหนึ่งในคำสอนเรื่องทิศ ๖ (ที.ปา.11/202/204)

การรู้จักเลือกคบคนตามหลักมิตรแท้ มิตรเทียม (ที.ปา.11/186-197/199-202) เป็นหลักธรรมหมวดใหญ่ทีเดียว

การเสวนาสัตบุรุษ เป็นข้อธรรมหนึ่ง ในจักร ๔ (ธรรมนำชีวิตสู่ความเจริญรุ่งเรือง ดุจล้อนำรถสู่จุดหมาย-ที.ปา.11/400/293) ในวุฒิธรรม ๔ (ธรรมเครื่องเจริญปัญญา หลักการพัฒนาปัญญา – องฺ.จตุกฺก.21/248/332...) และในโสตาปัตติยังคะ (สํ. ม.19/1429/434)

ความมีกัลยาณมิตร เป็นข้อธรรมหนึ่งในนาถกรณธรรมหรือธรรมที่ทำให้คนพึ่งตนได้ ๑๐ ประการ (หลักนี้ ตรัสแก่ภิกษุ...ที.ปา.11/357/281; 466/334)

ในชาดก ซึงเป็นคำสอนสำหรับคนทุกชั้นทุกประเภท โดยเฉพาะชาวบ้าน ก็มีเรื่องราวและสุภาษิตแนะนำ เกี่ยวกับการคบหา หรือการเสวนา เป็นจำนวนมาก (เรื่องที่เด่น คือ นกแขกเต้าสองพี่น้อง...ขุ.ชา.27/2142/435 ฯลฯ)

นอกจากนั้น ยังมีธรรมภาษิตเกี่ยวกับเรื่องนี้ กระจายอยู่ทั่วๆไปในพระสุตตันตปิฎก ขอยกมาดูเป็นตัวอย่าง (อ้างคัมภีร์พระไตรปิฎกทุกแห่ง แต่ขี้เกียจพิมพ์แล้ว เอาเนื้อๆแล้วกัน)

"การไม่คบคนพาล การคบบัณฑิต และการบูชาคนควรบูชา นี่เป็นอุดมมงคล"

"คบคนเช่นใด ก็เป็นคนเช่นนั้น"

"ผู้ใด แม้มิได้ทำความชั่ว แต่เกลือกกลั้วกับผู้ทำบาป ผู้นั้น ย่อมพลอยถูกระแวงในกรรมชั่ว และเสื่อมเสียชื่อเสียงยิ่งๆขึ้น"

"ผู้คบคนเลว ย่อมพลอยเลวลง"

"ผู้ใดห่อปลาเน่าด้วยใบคา ใบคาย่อมเหม็นกลิ่นปลาคละคลุ้ง การเกลือกกลั้วคนพาล ย่อมมีผลอย่างนั้น

"ผู้ใดห่อใบกฤษณาด้วยใบไม้ ใบไม้นั้น ย่อมพลอยมีกลิ่นหอมฟุ้ง การเสวนานักปราชญ์ ย่อมมีผลอย่างนั้น"

"ปราชญ์ ย่อมแนะนำสิ่งที่ควรแนะนำ ไม่ชวนทำสิ่งไม่เป็นเรื่อง"

"พึงมองเห็นคนมีปัญญา ที่ชอบชี้โทษ พูดจาข่มขี่ เหมือนเป็นผู้บอกขุมทรัพย์ คนเช่นนั้น เป็นบัณฑิต ควรคบได้ คบคนเช่นนั้น มีแต่ดีขึ้น ไม่เลวลง"

"พึงแนะนำตักเตือนเถิด พึงร่ำสอนเถิด พึงห้ามปรามจากความชั่วเถิด คนที่ทำเช่นนั้น ย่อมเป็นที่รักของสัตบุรุษ ไม่เป็นที่รักของอสัตบุรุษ"

"ธีรชน อยู่ร่วมด้วยเป็นสุข เหมือนสมาคมแห่งญาติ"

"เดินร่วมกัน ๗ ก้าว ก็นับว่าเป็นมิตร เดินร่วมกัน ๑๒ ก้าว ก็นับว่าเป็นสหาย อยู่ร่วมกันสักเดือนหนึ่ง หรือครึ่งเดือน ก็นับว่าเป็นญาติ ถ้านานกว่านั้นไป ก็เหมือนเป็นตัวเอง"

"มีญาติพวกพ้องมาก ย่อมเป็นการดี เหมือนหมู่ไม้มากหลายในกลางป่า ต้นไม้ที่ขึ้นอยูโดดเดี่ยว ถึงจะงอกงามใหญ่โตเท่าใด ลมก็พัดให้โค่นลงได้"

"ถ้าได้สหายผู้มีปัญญาปกครองตน พึงพอใจมีสติเที่ยวไปกับเขา ถ้าไม่ได้สหายที่มีปัญญาปกครองตน พึงเที่ยวไปคนเดียว และไม่พึงทำความชั่ว"

"ควรคบมิตรที่เป็นพหูสูต ผู้ทรงธรรม ผู้โอฬารด้วยความดี มีปฏิภาณ ครั้นรู้จักประโยชน์ที่มุงหมาย กำจัดความสงสัยได้แล้ว จึงควรเที่ยวไปผู้เดียว เหมือนนอแรด"

"การฟังธรรมตามกาล ...การสนทนาธรรมตามกาล นี่เป็นอุดมมงคล"

"คนขึ้นแพน้อยไปในมหาสมุทร พึงจมเสีย ฉันใด แม้แต่สาธุชน อาศัยคนเกียจคร้าน ก็ย่อมจมลงได้ ฉันนั้น เพราะฉะนั้น ควรเว้นห่างคนเกียจคร้าน มีความเพียรทรามอย่างนั้นเสีย พึงอยู่ร่วมกับเหล่าบัณฑิต ผู้สงัด ผู้เป็นอารยะ ผู้มีใจเด็ดเดี่ยว เพ่งพินิจ ผู้เร่งระดมความเพียรเป็นนิตย์"


สุภาษิตเหล่านี้ แม้ไม่ต้องยกมาแสดงมาก ก็พอให้ข้อสังเกตเชิงเปรียบเทียบได้ว่า

- พุทธพจน์เกี่ยวกับการเสวนาที่ตรัสแก่พระภิกษุ โดยมากมีจุดหมายมุ่งตรงต่อปรมัตถ์ และประสงค์จะเสริมสร้างสัมมาทิฏฐิในแนวที่จะเป็นโลกุตระอย่างเด่นชัด

- ส่วนที่แสดงสำหรับคนทั่วไปหรือชาวบ้าน เน้นประโยชน์ในขั้นทิฏฐธัมมิกัตถะ เชื่อมกับสัมปรายิกัตถะ มุ่งการช่วยเหลือเกื้อกูลกันในชีวิตประจำวัน กลมกลืนไปกับการชักจูงสัมมาทิฏฐิในระดับโลกีย์ คือความเชื่อกรรม ความสำนึกรับผิดชอบเกี่ยวกับความดีความชั่ว ยังไม่เน้นสัมมาทิฏฐิแนวที่จะเป็นโลกุตระ คือ การมองโลกและชีวิตตามสภาวะ เป็นทำนองปล่อยให้แฝงอยู่ และสอนสอดแทรกไปตามโอกาส อย่างที่เรียกว่า ค่อยๆปูพื้นฐานจิตใจให้พร้อมขึ้นไปเรื่อยๆ เพราะคนทั่วไปมีหลายระดับ

 

ลม. ลุงแมว อ่านคคห.ข้างบน แล้วสำรวจตนเอง จะเห็นเลยว่า เราชาวบ้าน พูดคุยกันระดับไหน แล้วระดับสติปัญญาเราระดับไหน ชัดเลยอ่ะ

นี่แหละการเลือกเฟ้นธรรม

 

อ้าวไหนว่าไปแล้ว มีธุระ คิกๆๆ

 

ถ้าอยู่ในวงไฮโลแล้ว ได้ยินนกหวีดจะเผ่นก่อนหรือหลังลุงแมว เอางี้ดีกว่าถามจริง

 

ทำไมไม่ยอมอยู่กับความเป็นจริง
ไม่ต้องเฟ้นอะไร ก็ได้

 

​

ต้องดูก่อนฟังเสียงนกหวีดก่อนใครเป่า คิกๆๆ ลุงกำนันเป่า หรือโปลิศเป่า

 

ความเป็นจริงคือตนไม่รู้อะไร แล้วจะอยู่กับความไม่รู้หรอ

 

คุณสมบัติของกัลยาณมิตร

คนดี ว่าโดยลักษณะเฉพาะตัวของเขา ที่เรียกว่าเป็นสัตบุรุษ หรือบัณฑิต มีคุณสมบัติบางอย่างที่ควรรู้ ดังนี้

สัตบุรุษคือคนดี หรือคนที่แท้ มีธรรมของสัตบุรุษ เรียกว่า สัปปุริสธรรม ๗ ประการ ดังนี้ (ที.ปา.11/331/264; 439/312...)

๑. ธัมมัญญุตา รู้หลักและรู้จักเหตุ คือ รู้หลักความจริงของธรรมชาติ รู้หลักการ กฎเกณฑ์แบบแผนหน้าที่ ซึ่งจะเป็นเหตุให้กระทำการได้สำเร็จผลตามความมุ่งหมาย เช่น ภิกษุรู้ว่าหลักธรรมที่ตนจะต้องศึกษาและปฏิบัติคืออะไร มีอะไรบ้าง ผู้ปกครองรู้ธรรมของผู้ปกครอง คือรู้หลักการปกครอง

๒. อัตถัญญุตา รู้ความมุ่งหมายและรู้จักผล คือ รู้ความหมายและความมุ่งหมายของหลักธรรม หรือหลักการ กฎเกณฑ์ หน้าที่ รู้ผลที่ประสงค์ของกิจที่จะกระทำ เช่น ภิกษุรู้ว่าธรรมที่ตนศึกษาและปฏิบัตินั้นๆ มีความหมายและความมุ่งหมายอย่างไร ตลอดจนรู้จักประโยชน์ที่เป็นจุดหมายหรือสาระของชีวิต

๓. อัตตัญญุตา รู้จักตน คือ รู้ฐานะ ภาวะ เพศ กำลัง ความรู้ ความถนัด ความสามารถ และคุณธรรม เป็นต้น ของตน ตามเป็นจริง เพื่อประพฤติปฏิบัติได้เหมาะสม และให้เกิดผลดี เช่น ภิกษุรู้ว่าตนมีศรัทธา ศีล สุตะ จาคะ ปัญญา และปฏิภาณแค่ไหน

๔. มัตตัญญุตา รู้จักประมาณ คือ รู้ความพอเหมาะพอดี เช่น รู้จักประมาณในการบริโภคอาหาร ในการใช้จ่ายทรัพย์ ภิกษุรู้จักประมาณในการรับปัจจัย ๔ เป็นต้น

๕. กาลัญญุตา รู้จักกาล เช่น รู้ว่าเวลาไหน ควรทำอะไร รู้จักเวลาเรียน เวลาทำงาน เวลาพักผ่อน เป็นต้น

๖. ปริสัญญุตา รู้จักชุมชน คือ รู้จักถิ่น รู้จักที่ชุมนุม และชุมชน รู้จักมารยาท ระเบียบวินัย ขนบธรรมเนียมประเพณี และข้อควรรู้ควรปฏิบัติ ต่อชุมชนนั้น

๗. ปุคคลัญญุตา รู้จักบุคคล คือ รู้ความแตกต่างระหว่างบุคคล โดยอัธยาศัย ความสามารถ และคุณธรรม เป็นต้น เพื่อปฏิบัติต่อผู้นั้นโดยถูกต้อง เช่นว่า ควรจะคบหรือไม่ จะเกี่ยวข้อง จะใช้ จะยกย่อง จะตำหนิ หรือจะแนะนำสั่งสอนอย่างไร จึงจะได้ผลดี เป็นต้น

 

รู้แบบเที่ยวไปอ่านมา ไปฟังมา มันข่วยให้หลุด
พ้นไม่ได้นี่ มันต้องมีสติมีการคุมอารมย์
ปัจจุบันไม่ใข่หรือ
ทำไมต้องไปรู้มิตร ปล่อยเต่า ปิดทอง
ทำไมไม่ภาวนาหรือมันยาก

 

ธรรมกาย กัลยาณมิตรทั้งน้าน
แล้วเห็นกระเจิง
คนละทาง เพราะมันตกยุคหรือเปล่า

 

จิตวิญญาณลุงแมวเหมือนคนเป็นอัมพาตทั้งตัว คือหนามตำเข็มแทงก็ไม่เจ็บ เหยียบก้นบุหรี่ก็ไม่ร้อน แช่น้ำแข็งก็ไม่รู้สึกว่าเย็น ความรู้สึกตายด้าน คิกๆๆ

 

ถ้าลุงแมวไปภาวนานะ ไม่บ้าไม่เอาตัง

บอกให้เลิกเข้าบอร์ดสัก 10 ปี ไม่เชื่อ

 

ภาวนาจะผ่านไปได้ หรือไม่ได้ ก็ขึ้นกับวิบากกรรมทั้งเก่าและไม่ใช่หรือ....ไม่ใช่แรงเชียร์จากเพื่อนหรือคนรอบ
ตัวนะ

 

ลุงแมวจะภาวนาโดยไม่ต้องตั้งท่าไม่ได้หรือไง
เดี๋ยวนี้เลยไม่ได้หรือ...แค่มีสคิให้รู้ว่าตัวเองกำลัง
ทำอะไรอยู่ หรือแค่รู้ลมเข้า ลมออกอยู่ปัจจุบัน
นี้มันจะต้องไปเพื่อบ้าที่ไหนอีกล่ะ

การพูดอย่างหนึ่ง ทำอีกอย่างหนึ่งเพื่อลวง
สังคมเพื่อโปรโมทตัวเอง ว่าตัวเก่ง ตัวดี
นี่ต่างหากเป็นชนวนของความบ้า เพราะมัน
ใช้จิตหลอกจิตตัวเองทุกวี่ทุกวัน
จำไว้ว่า
มีสติ รู้ตัวรู้อารมย์ของตนเอง บ่อยๆ นานๆ
เป็นนิสสัยไม่เคยทำให้ใครบ้า จำไว้นะ มจด.

 

จะไปรู้อะไรมากมายภายนอกก็ไม่ทำให้ทุกข์หมดไป
ได้ตรงกันข้ามจะเพิ่มทุกข์ขึ้นมาเรื่อยๆ

แค่มีสติรู้ตัวปัจจุบัน รู้ว่ากำลังทำอะไร
หรือรู้ลมเข้า ลมออก เป็นประจำจิตจะคลาย
ตัวและปล่อยวางเรื่องภายนอกที่ไม่เป็นสาระ
แก้จิตและเข้าสู่ความสงบยาวขึ้นนานขึ้นเป็นลำดับ

จำไว้อยากพ้นทุกข์ ไม่จำเป็นต้องรู้คำภีร์ทั้งเล่ม
หรือรู้จักอนุศาสนาจารย์ทั้งประเทศ
แต่มีสติรู้ตัวเองพอ

 

จริงๆนะ อ่านๆ คคห.ลุงแมว กับคุณยศวดี มีความสุข (นึกขำจนน้ำตาไหล น่าจะเกิดปีติ)

ยิ่งพูดก็ยิ่งแสดง คคห. ยิ่งบอกถึงความไม่รู้เข้าใจเรื่องภาวนาเลย